در حکمت و معرفت

خبرگزاری مهر - گروه دین و اندیشه : استاد سید جلال الدین آشتیانی از برجسته ترین شارحان فلسفه و عرفان اسلامی عصر ما به شمار می رود. درک محضر اساتید بزرگ و برگزیده، هوش سرشار، ذهن ذکاء، پشتکار و حریت علمی از استاد آشتیانی شخصیتی شاخص ساخته و نمادی نمایان از حکمت و معرفت پرداخته است.

او با کوشش نستوهانه خود، در زمینه احیای تراث معرفتی سلف،  ایضاح زوایای حکمت اسلامی، تبارشناسی قوانین و قواعد فلسفی و عرفانی و ریشه کاوی آراء و انظار حکیمان مسلمان سهمی سترگ و نقشی بزرگ در تاریخ علوم عقلی ایفاء و احراز کرد.

استاد علامه سید جلال الدین آشتیانی را می توان یکی از حکیمان نوصدرایی شمرد که عمری به تبیین، تحکیم و دفاع از حکمت متعالیه پرداخت و آن را به مستشرقان معرفی کرد. حکیمی که به تعبیر کوربن صدرای نوپدید خوانده شد.

کتاب در حکمت و معرفت مشتمل بر دو بخش است .  بخش نخست حاوی مجموعه مقالات فلسفی، عرفانی، کلامی و تاریخی استاد که در چهارده فصل سامان یافته است و بخش دوم شامل ده مصاحبه علمی از آن فقید سعید است.

عناوین برخی از فقصول این کتاب عبارتند از: ختم ولایت در اندیشه ابن عربی، تصوف در اسلام، تفسیر سوره توحید، انتقاد بر انتقاد رساله سه اصل.

استاد سید جلال آشتیانی در بخش از مصابه خود درباره هانری کربن می گوید : به نظر من چیزی که کربن را به طرف فلسفه شرق و به خصوص عرفان ما کشانید سرخوردگی او از فلسفه غرب بود و این که در چارچوب آن فلسفه به حاصلی که رضایتش را جلب کند دست نیافته بود.

استاد سید جلال الدین آشتیانی در سال 1304 خورشیدی در شهرستان آشتیان دیده به جهان گشود و بعد از طی مراحل ابتدایی تحصیلات در زادگاه خود برای تکمیل آموخته‌هایش راهی حوزه علمیه قم شد و با فراگیری دروس  مقدماتی در مدرسه فقه و اصول آیت ‌الله بروجردی حضور یافته و مرحله خارج را به اتمام رساند.

استاد آشتیانی بواسطه علاقه به حکمت و عرفان به مدت هشت سال در حوزه درسی علامه طباطبایی حاضر شد و متون اصلی این رشته‌ها را به همراه یک دوره کامل فقه و اصول و بخشی از تفسیر قرآن گذراند. استاد آشتیانی برای تکمیل آموخته‌هایش در حکمت صدرایی رحل اقامت در قزوین افکنده و از محضر آقا سید ابوالحسن رفیعی قزوینی  بهره‌ مند شده و از آنجا راهی نجف شدند و به مدت دو سال از دروس استادان حوزه علمیه نجف استفاده کرد. وی بعد از بازگشت در تهران مدتی به حوزه درسی میرزا احمد  آشتیانی رفته و برای رفع اشکالات خویش، از راهنمایی‌های آقا میرزا مهدی آشتیانی نیز برخوردار بود.

آشتیانی در سال 1338 خورشیدی به سمت مدرس دانشگاه مشهد در رشته فلسفه و تصوف اسلامی انتخاب و دو سال بعد به سمت دانشیاری در همان رشته ارتقاع یافت ، وی در مدت نزدیک به چهل سال، تا سال 1380 خورشیدی پیش از تشدید بیماری‌ که فرصت تحقیق و تدریس را از بین برد به تدریس حوزه و دانشگاه پرداخت و همزمان به تألیفاتی در حکمت دینی و تصحیح متون خطی حکما و عرفای سده‌های پیشین مشغول بود.

استاد جلال الدین آشتیانی فیلسوف اسلامی و حکیم متاله الهی پس از گذراندن بیماری طولانی و بر اثر کهولت سن در سن هشتاد سالگی در سوم فروردین ماه سال جاری دار فانی را وداع گفت. وی از بازماندگان حکمت صدرایی در ایران محسوب می شد که  آثار منحصر به فردی را خلق کرده بود.

برخی از آثار وی عبارتند از هستی از نظرعرفان و فلسفه، شرح حال و آرای فلسفی ملاصدرا، شرح بر زاد المسافر ملاصدرا، شرح مقدمه قیصری بر فصوص الحکم، شرح فصوص الحکم فارابی، تفسیر سوره توحید، رساله المشاعر ملاصدرا، اصول المعارف فیض کاشانی، تمهیدالقواعد ابن ترکه، الشواهد و الربوبیه ملاصدرا، المبدا و المعاد ملاصدرا، نقد النصوص فی شرح نقش النصوص عبدالرحمن جامی، منتخباتی از آثار حکمای الهی ایران.